Madrilgo Erkidegoa

Madrilgo Erkidegoa
Comunidad de Madrid
Madrilgo Erkidegoko ereserkia
Madrilgo Erkidegoko bandera Madrilgo Erkidegoko armarria
Geografia
Hiriburua	Madril 40°25′1″N 3°42′12″W
Hiririk handiena	hiriburu
Azalera	8.021
Punturik altuena	Peñalara (2.430 m)
Punturik sakonena	Tajo (470 m)
Mugakideak	Gaztela-Mantxa eta Gaztela eta Leon
Administrazioa
Presidentea	Isabel Díaz Ayuso (PP)
Madrilgo Erkidegoko Presidentea	Isabel Díaz Ayuso
Legebiltzarra	Madrilgo Biltzarra
Demografia
Biztanleria	7.000.621 (2023) 249.370 (2021)
Dentsitatea	872,03 bizt/km²
Ekonomia
Historia
Sorrera data: 1983
Bestelako informazioa
Ordu eremua	ikusi Udako ordutegi: UTC+02:00 ordutegi estandarra: UTC+01:00
madrid.org

Madrilgo Erkidegoa (gaztelaniaz Comunidad de Madrid) Espainiako autonomia erkidego bat da, estatuaren erdi-erdian kokatua. Espainiako erdialdeko goi-ordokian dago, Guadarramako mendikatearen eta Tajo haranaren artean. Mugak hauexek dira: mendebalean, Segovia, Avila eta Toledo; eta ekialdean, Guadalajara eta Cuenca. 7.995 km2 eta 4.947.555 biztanle ditu (1991; 618,8 bizt/km2). Hiriburua Madril da. Historikoki Gaztela Berria delako eskualdean egon da. Hala ere, arrazoi ekonomikoak direla medio, UCD eta PSOEk, erkidego autonomo probintziabakar gisa eratzea erabaki zuten Trantsizio garaian.

Geografia

Iparraldea Sistema Centralaren bi ertzek osatzen dute: alde batetik Somosierra, izen bereko mendateak (1.454 m) zeharkatua, bi Gaztelen arteko komunikabide zailena; beste aldetik, Guadarramako mendilerroa, Navacerrada eta Guadarrama mendateekin; Peñalara (2.430 m) da gailur nagusia; mendebalean Gredos mendikatea hasten da. Hegoaldean eta hego-mendebalean erliebea leunagoa da.

Klima, landaredia eta hidrografia

Klima kontinentala da zabaldian (batez beste, 4,9 °C urtarrilean eta 24,2 °C uztailean) eta Mediterraneoz behetikoa iparraldean. Alde horretan euri gutxi egiten du (438 mm), baina mendietan euri eta elur asko izaten da.

Zabaldiko landaretza urria da, zenbait zuhaixka eta ibaiertzetan dauden baso batzuk besterik ez baitago. Mendietan, berriz, harizti, pinudi eta artadi asko dago.

Ibai nagusia Jarama ibaia da; horren adar garrantzizkoenak Henares, Manzanares, Tajuña eta Lozoya dira. Probintziako urtegi nagusiak Santillana, Manzanares ibaian, eta Puente Viejas dira. Urtegi horien eginkizun nagusia Madrilgo hiria urez hornitzea da. Madrilgo hiria da biztanle gehienak hartzen dituen lurraldea; probintziako gainerako herrietan gero eta jende gutxiago bizi da.

Historia

Espainian monarkia konstituzionala eta autonomiak antolatu ondoren, Madrilek Autonomia Estatutua eskatu zuen, eta 1983an onartu zioten gorteek. Lehen hauteskunde autonomikoetan (1983ko maiatzean) PSOE alderdiak erabateko gehiengoa lortu zuen.

Ekonomia

Probintziaren produkzio garbia Espainiako estatu osoaren % 16,5 izan zen 1981ean; hazkuntza ikaragarria izan da ondorengo urteetan. Nekazaritzak 1981ean produkzio garbiaren % 0,38 baizik ez zuen hartzen, industriak % 25,9 eta zerbitzuek % 73,72.

Industriako alor garrantzizkoena metalurgia da, eta haren ondoren kimika, eraikuntza, papergintza eta irarlanak, elikagaiak, larrua, ehungintza eta oinetakoak.

Azpiegiturak

Probintziaren hiriburua burdinbide eta errepide sarearen erdigunea denez, bertatik igarotzen dira Espainia osoko komunikabide garrantzizkoenak.

Eskualdeak

• Madrilgo metropolitar gunea
• Sierra Norte
• Sierra Oeste
• Las Vegas eskualdea
• Cuenca del Guadarrama
• Cuenca Alta del Manzanares
• Cuenca del Medio Jarama
• Cuenca del Henares
• Comarca Sur

Udalerriak

Honako hauek dira Madrilgo Erkidegoko udalerririk jendetsuenak:

i e a Madrilgo Erkidegoa: biztanle gehien duten udalerriak Iturria: Instituto Nacional de Estadística (2016)[1]
	Post.	Izena	Probintzia	Biztanleak	Post.	Izena	Probintzia	Biztanleak
Madril Móstoles	1	Madril	Madril	3.165.541	11	Las Rozas de Madrid	Madril	94.471	Alcalá de Henares Fuenlabrada
	2	Móstoles	Madril	205.614	12	San Sebastián de los Reyes	Madril	86.206
	3	Alcalá de Henares	Madril	195.907	13	Pozuelo de Alarcón	Madril	84.989
	4	Fuenlabrada	Madril	194.171	14	Coslada	Madril	84.533
	5	Leganés	Madril	187.173	15	Rivas-Vaciamadrid	Madril	82.715
	6	Getafe	Madril	176.659	16	Valdemoro	Madril	72.988
	7	Alcorcón	Madril	167.354	17	Majadahonda	Madril	70.755
	8	Torrejón de Ardoz	Madril	126.981	18	Collado Villalba	Madril	61.597
	9	Parla	Madril	124.661	19	Aranjuez	Madril	57.932
	10	Alcobendas	Madril	113.340	20	Arganda del Rey	Madril	54.256

Gizartea

Beste probintzietatik etorritako emigrazioak eragin handia izan du hiriburuan.

Erreferentziak

Kanpo estekak

• Madrilgo Erkidegoko Gobernuaren webgunea

• Datuak: Q5756
• Multimedia: Community of Madrid / Q5756