Intxaurrondo

Artikulu hau landareari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Intxaurrondo (argipena)».
Intxaurrondo
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaPlantae
OrdenaFagales
FamiliaJuglandaceae
Generoa Juglans
L.
Azpibanaketa
Ikusi testua
Datu orokorrak
Gizakiak ateratzen dizkion produktuakwalnut wood (en) Itzuli eta walnut root (en) Itzuli

Intxaurrondoa (Juglans) zuhaitz genero bat da. Tamaina handiko zuhaitzak dira, itzalpe handikoak eta zur oso onekoak, fruitua intxaurra dutenak (Juglans regia). Adaburua nahiko behean izaten du. Adarkera bera biribila edo luzexka izan dezake. Enborra eta adarrak azal leun zurixkakoak ditu gaztea denean, latzagoak eta ilunagoak gero. Hosto elkartua izaten du, arrautza itxurako hosto-atal erorkorrez osatua, lorea sexu banakoa, eta gerba egiturakoa arra. Lur sakon eta azpi gozoa dutenetan hazten da. Berez Persia eta Kaukasokoa da, baina gaur egun negu epel samarra egiten duen Europako eskualde guztietan hazten da. Ematen duen fruituagatik eta duen zur bikainagatik lantzen da. Intxaurrondoa hosto-erorkorra da, eta zur gogorra du.

Altsasuko intxaurrondo zaharra

1991etik 2020era bitarte plazan bizi izan zen bigarren intxaurrondoa (2007).

Altsasuko Plazan 350 bat urtez bizi izan zen intxaurrondo zaharraren enborrarekin Altsasuko sustraiak eskultura moldatu zuen Joxe Ulibarrena eskultoreak. 1991n moztu behar izan zuten intxaurrondoa.[1] Beste intxaurrondo bat jarri zuten plazan orduan baina 2020an haizete batek apurtu zuen.

350 urteko gaztainondo baten enborrean egindako Altsasuko sustraiak eskultura. Erremontista bat eta beste 27 irudi dauzka.

Sekzio eta espezieak

  • Cardiocaryon sekzioa
    • Juglans ailantifolia Carr. (J. cordiformis Maxim., J. sieboldiana Maxim.)
      • J. ailantifolia var. cordiformis
    • J. mandshurica Maxim. (J. cathayensis Dode, J. formosana Hayata, J. hopeiensis Dode, J. stenocarpa Maxim.)
  • Juglans sekzioa
    • J. regia L. (J. duclouxiana Dode, J. fallax Dode, J. orientis Dode) — intxaurrondo arrunta
    • J. sigillata Dode
  • Rhysocaryon sekzioa
    • J. australis Griseb. (J. brasiliensis Dode)
    • J. boliviana (C. DC.) Dode
    • J. californica S.Wats.
    • J. hindsii (Jepson) R.E.Smith
    • J. hirsuta Manning
    • J. jamaicensis C.DC. (J. insularis Griseb.)
    • J. major (Torrey) Heller (J. arizonica Dode, J. elaeopyron Dode, J. torreyi Dode)
      • J. major var. glabrata Manning
    • J. microcarpa Berlandier (J. rupestris Engelm.)
      • J. microcarpa var. microcarpa
      • J. microcarpa var. stewartii (Johnston) Manning
    • J. mollis Engelm.
    • J. neotropica Diels (J. honorei Dode)
    • J. nigra L. - intxaurrondo beltza
    • J. olanchana Standl. & L.O.Williams
      • J. olanchana var. olanchana
      • J. olanchana var. standleyi
    • J. peruviana Dode
    • J. soratensis Manning
    • J. steyermarkii Manning
    • J. venezuelensis Manning
  • Trachycaryon sekzioa
    • J. cinerea L.

Erreferentziak

  • Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
  1. «ALTSASUKO INTXAURRONDO OSPETSUARI MONUMENTUA» Altsasuko Udala / Ayuntamiento de Alsasua 2016-05-24 (Noiz kontsultatua: 2022-10-11).

Ikus, gainera

  • Intxaur
  • Altsasuko sustraiak

Kanpo estekak

Autoritate kontrola
  • Wikimedia proiektuak
  • Wd Datuak: Q2453469
  • Commonscat Multimedia: Juglans / Q2453469
  • Wikispecies Espezieak: Juglans

  • Identifikadoreak
  • NDL: 00567052
  • NKC: ph327631
  • AAT: 300374812
  • Hiztegiak eta entziklopediak
  • Britannica: url
  • Datu taxonomikoak
  • African Plant DB: 191754
  • Dyntaxa: 1006604
  • EOL: 38394
  • Fl. China: 116860
  • GBIF: 3054350
  • GRIN: https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomygenus.aspx?id=6222
  • IPNI: 30000723-2
  • ITIS: 19248
  • NCBI: 16718
  • Paleobiology Database: 55942
  • W3TROPICOS: 40033829
  • USDA Plants: JUGLA
  • VASCAN: 1297
  • Medikuntzako identifikadoreak
  • MeSH: D031324
  • Wd Datuak: Q2453469
  • Commonscat Multimedia: Juglans / Q2453469
  • Wikispecies Espezieak: Juglans